Mumbai

Ce tìne probbleme sus 'a visualizzazzione de le carettere, cazze aqquà.
Da Uicchipèdie, 'a 'ngeclopedije lìbbere.


Mumbai
amministrazioni
मुंबई
Stato: Indie Indie
Coordinate: 18°57′53″N 72°49′33″E / 18.964722°N 72.825833°E18.964722; 72.825833
Altitudine m s.l.m.
Superficie 437,71 km²
Crestiàne 13.662.885  (2008)
Denzetà 27.220 ab./km²
CAP 400 XXX
Prefisso tel + 022
Sinnache Shubha Raul
Site istituzionale www.mcgm.gov.in

Mumbai (canosciute fine ad 'u 1995 cumme Bombay) jè 'na cetata de ll'Indie, capitale d'ô state d'u Maharashtra. Cu 'na popolazzione ca cunde 13,83 miglione de crestiáne, jè 'a cetata cchiù populose de ll'Indie. 'Nzime c'a 'nzeccate periferie de Navi Mumbai e Thane, forme 'na mesckulanze urbane de 21 miglione de crestiáne, rennendole 'a seste cchiù popolulose aree metropuletane d'u munne. Mumbai se iacchije sus 'a coste occidendale de ll'Indie e tène 'nu profunne puèrte naturale, ca muvemènde quase 'a metate d'u traffeche maritteme merce de ll'Indie.[1]

Mumbai jè 'a capitale commerciale e de le 'ndrattenemènde de ll'Indie, ccrejànne 'u 5% d'u PIL d'u paìse, 'u 25% d'a produzione 'ndustriale, 'u 40% d'u commerce maritteme, e 'u 70% de le spustamènde de ternise de l'economije indiane.[2]

Sciugrafije[cangecange 'a sorgende]

'Ô skyline de Mumbai

Mumbai s'affacce sus a 'u Mar Arabiche jndr'â coste occidendale de ll'Indie 18°57′53″N 72°49′33″E / 18.964722°N 72.825833°E18.964722; 72.825833. Cchiù o mène jè acchijate a 'n'ìrtezze de unnece metre sus a 'u levèlle d'u mare.

'A vanne metropuletane se spànne sus a 'na superficie de 437,77 chilometre quadrate ed occupe doje isole a 'u larije d'a coste collegate 'mbrà lòre da ponde. 'U cendre urbane de Mumbai se iacchije sus a ll'isole omonime ca tène 'na grannèzze de 70 km², e jè acchijate a sud, mendre 'a vanne metropuletane rumanènde, ca combrenne le quartiere d'a cetata de Thane, tène 'a cchiù granna vanne de le 533 km² de l'Isole de Salsette acchijate a nord.

Le doje isole sonde scucchiáte 'mbrà lòre e da 'u continènde da 'nu stritte vrazze de mare. Lassanne da 'na vanne quacche isolate rilieve ca non ge supere le 496 metre d'ìrtezze, le isole sonde chiatte e alcune punde sonde addiritture d'abbasce a 'u levèlle d'u mare. Ad est se spànne 'u Konkan, ce jè 'a vanne costiere d'u Maharashtra, pe' cchiù o mène 80 km de longhezze. Rrète a jidde se iacchijene le Ghati occidendale, 'na catene monduose ca scucchie 'a vanne costiere de l'ìrtechiane d'u Deccan. Le spustamènde verse est sonde rese assaje difficele da le ripide pendice d'a catene monduose.

Clime[cangecange 'a sorgende]

Temberature e precipitazzione.

'A cetata de Mumbai jè acchijate jndre 'na vanne da 'u clime tropecale. 'A temberature medie annuale jè de 26,7 °C. Le temberature sonde moderate d'a vicinanze d'u mare e non ge subiscene 'mbortande cangiaminde duranne 'u corse de l'anne.

'U mise cchiù fridde jè scennàre, cu 'na medie de 23,9 °C a metate mise.

Le monsone 'mbluenzane sije 'a temberature c'u clime. 'A staggione de le monsone (chatur-mas, o “quàtte mise”) normalmènde accumenze a ll'inizie de sciùgne e spicce ad 'a fine de settèmmre. Le precipitazzione pòtene arrevà a le 1.700 millimetre jndr'ô corse de quiste mise, 'u 95% d'u totale annuale. Le mise de ottommre e novèmmre sonde augualmènde calle, pure ce cu picche precipitazzione.

Cu temberature masseme sciùrnalière de cchiù o mène 28 °C, le mise da decèmmre a febbrare sonde asciutte e 'nu picche mène calle respette ad 'u periode marze-másce, quanne le temberature medie masseme arrevane fine a 33 °C e aumènde 'u tasse de umiditate.

Tavele climateche[3]
Sce Feb Mar Abb Más Sci Lug Agu Set Ott Nov Dec Medie
Temberature
medie masseme (°C)
30,6 31,3 32,7 33,1 33,3 31,9 29,8 29,3 30,1 32,9 33,4 32,0 31,7
Temberature
medie mineme (°C)
16,4 17,3 20,6 23,7 26,1 25,8 24,8 24,5 24,0 23,1 20,5 18,2 22,1
Precipitazzione (mm) 0,6 1,5 0,1 0,6 13,2 574,1 868,3 553,0 306,4 62,9 14,9 5,6 1848,2
media
sciùrne de chiogge
0,1 0,1 0,0 0,1 1,0 14,9 24,0 22,0 13,7 3,2 1,1 0,4 80,6

Demografije[cangecange 'a sorgende]

Fine da ll'inizie d'a colonizzazione bretànneche, Mumbai ha canosciute 'na granna crescite d'a popolazzione. De le 10.000 crestiáne jndr'ô 1661 s'ète passate a 'na cifre dice vôte cchiù ìrte jndr'ô 1764, cchiù o mène 100.000. Jndr'ô 1845 'a cetata tenève già mmienze miglione de crestiáne. Jndr'ô prime cenzimènde jndr'ô 1864 s'ère arrevate a 817.000. 'Mbrà lle anne ‘60 e ’90 d'u sèchele XIX, 'a popolazzione jè diminuite a cause de varie epidemie. Jndr'ô 1911, 'a popolazzione de Bombay ha superate 'u miglione de crestiáne.

'A trasùte jndr'â municepaletata de Bombay de otre vanne 'nzeccate jndr'ô 1950 e cchiù nnande jndr'ô 1957, ha fatte aumendare 'a vanne cumannate d'a cetata e, de conseguenze, 'a popolazzione totale. Le cifre ufficiale d'a popolazzione aumendarene arrète de dice vôte 'mbrà 'u 1911 e 'u 1991, quanne 'a cetata, pure senze cundà le periferie, ha superate le dice miglione de crestiáne. 'A popolazzione jndr'ô 2005 jève de 12,7 miglione de crestiáne. 'A vanne metropuletane de Mumbai ne tenève 19,5 miglione, ca parlanne 'ndermine de paragone jè cchiù ìrte a quède de lle ’ndere Cile (18.100.000) e quase auguale a quèdde de ll’Australie (21.320.000), o cumme Lombardia, Veneto, Piemonte e Liguria mise 'nzime.

'A tavele aqquà d'abbasce mostre 'a popolazzione jndr'â lle varie anne. Le datère fine ad 'u 1845 sonde sule stime, mendre le datère 'mbrà 'u 1864 e 'u 2001 sonde basate sus a lle resultate d'u cenzimènde d'a popolazzione e 'u 2005 jè calcolate accumenzanne da le cifre d'a crescite.

anne popolazzione
1661 10.000
1675 60.000
1764 100.000
1780 114.000
1806 200.000
1814 240.000
1830 229.000
1845 500.000
anne popolazzione
1864 816.562
1872 644.605
1881 773.196
1891 821.764
1901 812.912
1911 1.018.388
1921 1.244.934
1931 1.268.936
anne popolazzione
1941 1.686.127
1951 2.966.902
1961 4.152.056
1971 5.970.575
1981 8.227.382
1991 9.925.891
2001 11.914.398
2005 13.691.836

Culture[cangecange 'a sorgende]

Architetture[cangecange 'a sorgende]

Le edifice cchiù ìrte de Mumbai (e de totte l'Indie) sonde le Imperial towers, spicciate de quagghià ed inaugurate jndr'ô 2010. 'U lòre primate ha ddà spiccià jndr'ô 2014 quanne honne a spiccià le fatije de quagghiamènde de otre edifice ca le supereranne 'n'ìrtezze.

Crestiáne famuse legate a Mumbai[cangecange 'a sorgende]

Carrêscie e 'mbrastrutture[cangecange 'a sorgende]

'A stazione ferroviarije Chhatrapati Shivaji.

Mumbai jè 'nu 'mbortande punde sije pe' le comunecazziúne autostradale, ca pe' le terminale de le autobus 'nderurbane. Tène 'u cchiù granne puèrte indiane, collegate tramite 'u sisteme ferroviarije ed aerèe c'a vanne rumanènde d'u paìse. Jndr'ô 1920 ha accumenzate a fatijà 'u prime aeropuèrte de ll'Indie bretànneche. 'U Chhatrapati Shivaji International Airport de ôsce, inaugurate jndr'ô 1971, jè 'u cchiù granne d'u Paìse parlanne de tranzite. Le vole nazionale partone da 'u "National Airport di Santa Cruz".

A Mumbai se iacchijene doje linee prengepále d'a rezze ferroviarije, quèdde ca se spànne a nord e a ovest, 'a Western Railway, e quèdde de le reggione oriendale, cendrale e meridionale, 'a Central Railway. Le trene ca lassane quèste urteme linee partene d'a stazione ferroviarije Chhatrapati Shivaji, une de le cchiù traffecate de ll'Indie e ca da 'u 2004 ha accumenza te a fàce parte de le Patrimonie de l'umanetate de ll'UNESCO. Otre trene ca collegane Mumbai a sud ausane 'a stazione Dadar, mendre quidde ca vonne a nord-ovest tènene cumme terminale 'a stazione cendrale d'a cetata.

'A cetata cunde sus a 'na rezze granne assaje de metropuletane e ferrovije suburbane.

Gemellagge[cangecange 'a sorgende]

Mumbai è gemellata con:

Note[cangecange 'a sorgende]

  1. Manorama Yearbook 2006, Malayala Manorama (Kottayam, Indie) ISBN 81-89004-07-7
  2. Navi Mumbai International Airport, City & Industrial Development Corporation of Maharashtra Limited Accesso 18-7-2008
  3. WMO: World Weather Information Service

Otre pruggette[cangecange 'a sorgende]

Collegaminde fore a Uicchipèdie[cangecange 'a sorgende]