Venezuela

Da Uicchipèdie, 'a 'ngeclopedije lìbbere.
Venezuela
Venezuela - Localizzazione
Venezuela - Localizzazione
Date amministrative
Nome combleteRepubbleche Bolivariane d'u Venezuela
Nome ufficialeRepública Bolivariana de Venezuela
Lènghe ufficialeSpagnole, Purtughese (Mineme Diffusiune)
CapitaleCaracas  (5.329.355 ab.)
Politiche
Forme de governeRepubbleche federale presidenziale
PresidendeNicolás Maduro
'NdipendenzeD'a Spagne
5 luglie 1811
Trasute jndr'à l'ONU15 novèmmre 1945 1
Superficie
Totale916.445 km² (32º)
% de le acque0,3%
Popolazzione
Totale28.384.132[1] ab. (stima 2006) (43º)
Denzetà27 ab./km²
Nome de le javetandeTemplate:AggNaz/Venezuela
Sciugrafije
ContinendeAmeriche d'u Sud
Fuse orarieUTC -4
Economie
ValuteBolívar fuerte (VEF)
PIL (nominale)201,674 milione de $ (2006) (48º)
PIL pro capite (nominale)12,166 $ (2007) (63º)
ISU (2006)0,826 (ìrte)[2] (61º)
Varie
Codece ISO 3166VE, VEN, 862
TLD.ve
Prefisse tel.+58
Sigle autom.YV
Late de guideDestre (↓↑)
Inne nazionaleGloria al Bravo Pueblo
Feste nazionale5 luglie
Venezuela - Mappe
Venezuela - Mappe
1 Jè une de le 51 State ca jndr'ô 1945 honne date vite a ll'ONU.
Jè pure 'nu membre de ll'ACS, d'u Patte de le Ande (1973), de ll'Organization of American States, de ll'OPEC (1960) e d'u Gruppe de Rio (1986).

2 'U Presidende Chavez ha annungiate ca 'u fuse orarje d'u Paise ha ddà esse cangiate e ll'ore ufficiale ha ddà esse spustate nnande de mmiènze ore accumenzanne da 'u 1 scennàre 2008.

 

'U Venezuela (nome ufficiale jndr'ô spagnole: República Bolivariana de Venezuela) jè 'na repubbleche federale e democrateche acchiate jndr'ô nord de ll'America meridionale. Ha state 'u prime State latinoamericane cca s'ète emangipate d'a Corone spagnole e ha proclamate 'a proprije 'ndependenze 'u 5 luglie 1811. Ha pe' capitale Caracas.

'U Paise, ôsce strutturate jndre 23 Statère e 'nu destritte federale (ôsce die definite Distrito Capital), jè delimitate a nord da 'u Mar de le Caraibe (cca a soje vôte combrenne 'a frondiere marittime cu 'a Repubbleche Dominicane, Aruba, Andille Olannese, Portorico, Isole Vergine, Martiniche, Guadalupe e Trinidad e Tobago), a est confine cu 'a Guyana, a sud e a sud-est cu 'u Brasile, a ovest e a e sud-ovest cu 'a Colombie. 'U Venezuela se spànne sus a 'na grannèzze terrestre totale de 916.445 km², combrensive d'a vanne continendale, de ll'isole de Margarita e de lle Dependenze federale venezuelane. 'U punde cchiù settendrionale d'u soje territorie jè rappresendate da ll'isole de Aves. 'U Paise esercite 'a sovranetate sus a 860.000 km² de grannèzze marine d'abbasce ad 'u cungette de Zone Economeche Esclusive. 'U Venezuela tène pure 'na storeche condroversie territoriale cu 'a Guyana sus a 'na grannèzze de cirche 159.500 chilometre quadrate combrese jndr'à Guayana Esequiba acchiate longhe 'u confine oriendale, designate cumme Zona en Reclamación.

Ordinamènde d'ô state[cangecange 'a sorgende]

'U Venezuela jè 'na repubbleche presidenziale, 'u Presidende, cape d'ô state e cape d'u guverne, jè elette ccu 'na eleziune derette e rumane 'ngareche pe' sèje anne. Nnande ad 'u referendum d'u febbrare 2009 e d'u conzeguende emendamenne appurtate ad 'a Costituziune Bolivariane d'u Venezuela, tène 'a possibiletate ccu se represende pe' 'nu numere indefinite de mannate. 'U presidende nnùmene 'u vice-presidende e stabbelisce dimenziune e combosiziune d'u guverne. N'ase a ll'art 72 d'a costituziune bolivariane emendate jndr'ô 1999 le titolare de totte le prengepále magistrature elettive (combrese quèdde d'u Presidende d'a Repubbleche), pòtene ccu esse soggette a referendum populare revocatorije 'na vôte combiute 'a metate d'u lòre mannate.

'U Parlamènde jè costituite da 'na sule camere ditte Assemblee Naziunale (Asamblea Nacional) comboste da 167 deputate, ttré segge sonde reservate a lle rappresendate de lle popolazzioni native. Le deputate rumànene 'ngareche pe' 5 anne e pòtene ccu esse elette n'otra vôte pe' otre dò mannate.

Suddivisiune storeche e amministrative[cangecange 'a sorgende]

Pe approfondimende, 'ndruche le vôsce Statère d'u Venezuela e Comune d'u Venezuela.

Da 'nu punde de viste amministrative 'u Venezuela jè scucchiáte jndre 23 statère federate, cchiù 'u Destritte d'a capitale (Distrito Capital) e le 11 dependenze federale (Dependencias Federales) costituite da 'nu 'nzieme de isole e piccele isole acchiate ad 'u larije d'a coste caraibeche venezuelane ca non ge sonde cchù o mène jàvitate. Le isole aggruppate jndr'à lle dependenze sonde 72.

Le statère, a llòre vôte, sonde scucchiáte jndre comune (municipios) e jndr'ô case d'u destritte d'a capitale e de lle dependenze federale jndre departimènde (departamentos). Le comune jndr'ô Venezuela rappresendane 'nrealtate de lle endità territoriale ca se iacchiene mmiènze 'mbrà lle provinge e le comune tagliáne o spagnole e se pòtene, sutte quacche aspette, combrondà a lle arrondissements frangise. Sonde 'nfatte sule 335 ripartiti jndre 'na forme diseguale 'mbrà lle Statère. 'U Táchira, ca tène 'na grannèzze de 11.100 km² e 1.155.000 crestiáne cirhe (stime 2006) se artichele jndre 29 municipios, 'nvece 'u Lara, cu 'na grannèzze territoriale e 'na popolazzione assaje cchiù granne (19.800 km² e 1.760.000 crestiáne cirche, sembre seconne le stime d'u 2006) ne tène sule 10. Le municipios se scucchiáne n'otra vôte jndre parrocchie (parroquias) le quale non ge coincidene sembre ccu 'nu uneche nuclee urbane prengepále ed 'u proprije territorie de pertinenze. Le cetate cchiù populose e spannùte sonde 'nfatte scucchiáte generalmènde 'mbrà cchiù parroquias, mendre spesse 'na sule parroquia pòte condenè assaje luèche javitàte.

Ôsce a die (2007) le statère, ccu le superfice e le popolazzioni relative (stime d'u 2007) sonde:

Amazonas (Puerto Ayacucho) Sup. km² 180.145 (ab. 142.200)
Anzoátegui (Barcelona) Sup. km² 43.300 (ab. 1.477.900)
Apure (San Fernando de Apure) Sup. km² 76.500 (ab. 473.900)
Aragua (Maracay) Sup. km² 7.014 (ab. 1.665.200)
Barinas (Barinas) Sup. km² 35.200 (ab. 756.600)
Bolívar (Ciudad Bolívar) Sup km² 238.000 (ab. 1.534.800)
Carabobo (Valencia) Sup. km² 4.650 (ab. 2.227.000)
Cojedes (San Carlos) Sup. km² 14.800 (ab. 300.300)
Delta Amacuro (Tucupita) Sup. km² 40.200 (ab. 152.700)

Falcón (Coro) Sup. km² 24.800 (ab. 901.500) 
Guárico (San Juan De Los Morros) Sup. km² 64.986 (ab. 745.100)

Lara (state) (Barquisimeto) Sup. km² 19.800 (ab. 1.795.100)
Mérida (Mérida) Sup. km² 11.300 (ab. 843.800)
Miranda (Los Teques) Sup. km² 7.950 (ab. 2.857.900)
Monagas (Maturín) Sup. km² 28.930 (ab. 855.300)
Nueva Esparta (La Asunción) Sup. km² 1.150 (ab. 436.900)
Portuguesa (Guanare) Sup. km² 15.200 (ab. 873.400)
Sucre (Cumaná) Sup. km² 11.800 (ab. 916.600)
Táchira (San Cristóbal) Sup. km² 11.100 (ab. 1.177.300)
Trujillo (Trujillo) Sup km² 7.400 (ab. 711.400)
Vargas (La Guaira) Sup. km² 1.496 (ab. 332.900)
Yaracuy (San Felipe) Sup. km² 7.100 (ab. 597.700)
Zulia (Maracaibo) Sup. km² 63.100 (ab. 3.620.200)
Venezuela Dependenze Federale Sup. km² 342 (ab. 1.765)
Distrito Capital (Caracas) Sup. km² 433 (ab. 2.085.488)

Revennecaziune territoriale[cangecange 'a sorgende]

Cumme s'ète già avute mode de accennà, 'u Venezuela tène 'na storeche condroversie territoriale ccu 'a Guyana ca arreguarde 'na superficie de cirche 159.500 chilometre quadrate facènde parte d'a Guayana Esequiba acchiate longhe 'u confine oriendale d'u Paise e ufficialmente innecate, pure jndrà cartografije, cumme Zona en reclamación.

Cetate prengepále (aree metropolitane)[cangecange 'a sorgende]

Aree metropolitane State/Statère Popolazzione (2009)[3]
1 Caracas Dto. Capital, Vargas e Miranda 4.368.552
2 Maracaibo Zulia 2.484.277
3 Valencia Carabobo 1.790.591
4 Maracay Aragua 1.564.903
5 Barquisimeto Lara 1.435.937
6 Ciudad Guayana Bolívar 979.910

Note[cangecange 'a sorgende]

  1. (ES) Dimenziune ed 'a strutture - Popolazzione totale pe' sesse, 1990-2015. Sus 'a base d'u cenzimènde d'u 2001, Instituto Nacional de Estadistica.
  2. (EN) Statistical update 2008/2009 - Country Fact Sheets - Venezuela (Bolivarian Republic of), su hdrstats.undp.org. URL conzultate il 24/12/2008.
  3. Stime relative ad 'u 2009. Cfr. il World Gazetteer

'Ndruche pure[cangecange 'a sorgende]

Otre pruggette[cangecange 'a sorgende]

Condrolle de autoritàVIAF (EN235482277 · LCCN (ENn78095508 · GND (DE4062512-6 · BNE (ESXX450595 (data) · BNF (FRcb119457375 (data) · J9U (ENHE987007552542105171 · NSK (HR000279748 · NDL (ENJA00560590 · WorldCat Identities (ENviaf-235482277

Collegaminde fore a Uicchipèdie[cangecange 'a sorgende]

Predecessore State pe' innece de sveluppe umane Successore
Kazakistan 74º puèste Colombie