Algerie
Algerie | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
![]() | |||||||
Date amministrative | |||||||
Nome completo | Repubbleche Democrateche Populare de Algerie | ||||||
Nome ufficiale | الجمهورية الجزائرية الديمقراطية الشعبية
Al-Jumhūriyya al-Jazāʾiriyya al-Dīmuqrāṭiyya al-Shaʿbiyya | ||||||
Lènghe ufficiali | arabe, lènga berbere o tamazight (lènga naziunale) | ||||||
Otre lènghe | frangese | ||||||
Capitale | Algeri (4.400.000 ab. / 2008) | ||||||
Politeche | |||||||
Forma de guverne | repubbleche | ||||||
Cape de State | Abdelaziz Bouteflika | ||||||
Cape de Guverne | Ahmed Ouyahia | ||||||
Indipendenza | D'a Frange il 5 luglie 1962 | ||||||
Trasute jndr'à l'ONU | 8 ottommre 1962 | ||||||
Superficie | |||||||
Totale | 2.381.741 km² (11º) | ||||||
% delle acque | trascurabbele% | ||||||
Popolazzione | |||||||
Totale | 35.157.029 ab. (2009) (34º) | ||||||
Denzetà | 14 ab./km² | ||||||
Nome degli abitanti | Template:AggNaz/Algerie | ||||||
Sciugrafije | |||||||
Continende | Africa | ||||||
Fuse orarie | UTC +1 (CET) | ||||||
Economia | |||||||
Valuta | Dinaro algerine | ||||||
PIL (nominale) | 240,809 milioni di $ (2009) (48º) | ||||||
PIL pro capite (nominale) | 6,950 $ (2010) (100º) | ||||||
ISU (2010) | 0,677 (ìrte) (84º) | ||||||
Consumo energetico | 0,08 kWh/ab. anno | ||||||
Varie | |||||||
Codici ISO 3166 | DZ, DZA, 012 | ||||||
TLD | .dz | ||||||
Prefisso tel. | +213 | ||||||
Sigla autom. | DZ; | ||||||
Inne nazionale | Kassaman | ||||||
Festa nazionale | 1º novèmmre | ||||||
![]() | |||||||
L'Algerie (pronunge: alʤe'ria) (arabe: الجزائر, al-Jazāʾir), ufficialmènde Repubbleche Democrateche Populare de Algerie, jndr'ô berbere "Dzayer", jè 'nu state de ll'Africa d'u nord, appartenènde ad 'u Maghreb, e pe' 'na vanne occupate da 'u deserte d'u Sahara. 'A soje capitale, Algeri, jè eccendriche respette ad a totaletate d'u territorie e jè acchiate a ll'estreme nord. 'U soje nome stè inneche pure quidde de lle 'ndere paise.
Seconne paise d'u continende pe' grannèzze, jè vagnate a nord da 'u mar Mediterranèe, mendre le frondiere terrestre se scucchiáne cu 'a Tunisie a nord est, Libie a est, Niger a sud est, Sahara occidentale, Mauritanie e Mali a sud ovest, pe' spiccià cu 'u Marocche ad ovest.
L'Algerie jè membre de ll'Aunìone Africane e d'a Leghe arabe pratecamènde da 'u mumènde d'a soje 'ndependenze d'a Frange jndr'ô 1962, fàce parte de ll'OPEC da 'u 1969 e ha condrebbuite n'mode attive ad 'a ccrejaziune, jndr'ô 1988, de ll'Aunìne d'u Maghreb Arabe (UMA).
Costituziunalmènde, l'Algerie jè definite cumme 'nu paise (jndr'à ll'ordene) musulmane, arabe e amazigh (berbere).
Nome[cange • cange 'a sorgende]
Accume se combrenne facilmènde da ll'assonanze, quèste naziune nordafricane pigghie 'u nome d'a suve capitale Algeri, cetate funnate da le berbere sus a lle rovine de 'na cetate romane; jndre quèste cetate se iacchiene jndr'à lle soje acque ca 'a vagnane de quacche gruèsse scoglie (jndr'ô arabe definite al-Jazāʾir, "le isole"), da cui 'u nome.
Ordinamènde d'ô State[cange • cange 'a sorgende]
Suddivisiune storeche e amministrative[cange • cange 'a sorgende]
L'Algerie jè scucchiáte jndre 48 wilāyāt (provinge), 553 daira (condèe) e 1,541 baladiyah (municepalaletate).
'A provinge pigghie 'u nome d'a cetate ca ne ète 'u capeluèche, accussì cumme le daʾira (circoscriziune) e le baladiyyāt (comune) pigghiane 'u nome da lle lòre capeluèche. Le governature sonde nnumenate da 'u Presidende e responnene ad 'u ministre de lle 'Nderne.

|
|
Cetate prengepále[cange • cange 'a sorgende]
![]() |
Pe approfondimende, 'ndruche 'a vôsce Cetate de ll'Algerie. |
Le cetate cchiù populose de ll'Algerie sonde:
Algerie | |||||||
n. | Nome | Crestiáne | Provinge | ||||
Traslitteraziune | jndr'ô arabe | Cenz. 1977 | Cenz. 1987 | Cenz. 1998 | Stime 2005 | ||
1. | Algeri (al-Jazāʾir, berb. Ledzayer) | الجزائر | 1.523.000 | 1.507.241 | 1.519.570 | 1.518.083 | Algeri |
2. | Orano (Wehrān) | وهران | 491.901 | 628.558 | 692.516 | 771.066 | Orano |
3. | Costantina (Qusenṭīna) | قسنطينة | 345.566 | 443.727 | 462.187 | 507.224 | Costantina |
4. | Annaba (ʿAnnāba) | عنابة | 255.938 | 305.526 | 348.554 | 383.504 | Annaba |
5. | Batna (Bātna) | باتنة | 102.756 | 181.601 | 242.514 | 317.206 | Batna |
6. | Blida (Blīda) | البليدة | 136.033 | 170.935 | 226.512 | 264.598 | Blida |
7. | Sétif (Sṭīf) | سطيف | 129.754 | 170.182 | 211.859 | 246.379 | Sétif |
8. | Chlef (Šlef) | الشلف | 75.864 | 129.976 | 179.768 | 235.062 | Chlef |
9. | Djelfa (Eǧ-Ǧelfa) | الجلفة | 47.435 | 84.207 | 154.265 | 221.231 | Djelfa |
10. | Sidi bel Abbès (Sīdī Bel ʿAbbās) | سيدي بلعباس | 112.998 | 152.778 | 180.260 | 208.498 | Sidi bel Abbès |
11. | Biskra (Biskra) | بسكرة | 90.471 | 128.281 | 170.956 | 207.987 | Biskra |
12. | Tébessa (Tebessa) | تبسة | 61.063 | 107.559 | 153.246 | 203.922 | Tébessa |
13. | Tiaret (Tiyāret) | تيارت | 53.277 | 95.821 | 145.332 | 198.213 | Tiaret |
14. | Ouargla (ar. Wargla, berb. Wargren) | ورقلة | 42.098 | 81.721 | 129.402 | 183.238 | Ouargla |
15. | Béjaïa (ar. Beǧāya, berb. Bgayet) | بجاية | 73.960 | 114.534 | 147.076 | 182.131 | Béjaia |
16. | Skikda (Skīkda) | سكيكدة | 91.395 | 128.747 | 152.335 | 178.687 | Skikda |
17. | Tlemcen (Tilimsān) | تلمسان | 109.408 | 126.882 | 155.162 | 172.540 | Tlemcen |
18. | Bordj Bou Arreridj (Burǧ Bū ʿArīrīǧ) | برج بو عريريج | 54.505 | 84.264 | 128.535 | 167.230 | Bordj Bou Arreridj |
19. | Béchar (Bešār) | بشار | 72.790 | 107.311 | 131.010 | 157.430 | Béchar |
20. | Médéa (el-Mediya) | المدية | 57.828 | 84.792 | 123.535 | 155.852 | Médéa |
21. | Touggourt (Tuggūrt) | تقورت | 42.519 | 70.645 | 113.625 | 153.624 | Wargla |
22. | Jijel (Ǧīǧel) | جيجل | 35.065 | 62.793 | 106.003 | 148.901 | Jijel |
23. | Souk Ahras (Sūq Ahrās) | سوق أهراس | 52.144 | 83.015 | 115.882 | 148.328 | Souk Ahras |
24. | Mostaganem (Mustaġānem) | مستغانم | 85.059 | 114.037 | 124.399 | 140.252 | Mostaganem |
25. | M'Sila (El-Msīla) | المسيلة | 33.642 | 65.805 | 99.855 | 140.048 | M'Sila |
26. | El Eulma (El-ʿulma) | العلمة | 41.564 | 67.933 | 105.130 | 139.808 | Sétif |
27. | Khenchela (Khenšla) | خنشلة | 44.223 | 69.743 | 106.082 | 138.754 | Khenchela |
28. | Saida (Saʿīda)) | سعيدة | 55.855 | 80.825 | 110.865 | 136.856 | Saida |
29. | Ain Oussera (ʿAyn Wessāra) | عين وسارة | 17.173 | 44.270 | 82.435 | 134.174 | Djelfa |
30. | El Oued (El-Wād(ī)) | الوادي | 47.173 | 72.065 | 104.801 | 133.933 | El Oued |
31. | Guelma (Galma) | قالمة | 56.106 | 77.821 | 108.734 | 133.127 | Guelma |
32. | Ghardaia (ar. Ġardāya, berb. Taġerdayt) | غرداية | 70.508 | 89.415 | 110.724 | 127.172 | Ghardaia |
33. | Relizane (Ġelīzān) | غليزان | 55.450 | 80.091 | 104.285 | 126.794 | Relizane |
34. | Laghouat (Laġwāṭ) | الأغواط | 40.156 | 67.214 | 96.342 | 126.291 | Laghouat |
35. | Bordj el Kiffan (Burǧ el-Kīfān) | برج الكيفان | 46.590 | 61.035 | 98.135 | 122.875 | Algeri |
36. | Bou Saâda (Bū Saʿada) | بو سعدة | 46.760 | 66.688 | 97.031 | 121.301 | M'Sila |
37. | Bab Ezzouar (Bāb Ez-Zwār) | باب الزوار | 7.100 | 55.211 | 92.200 | 115.444 | Algeri |
38. | Messaad (Mesʿad) | مسعد | 19.885 | 47.460 | 75.533 | 114.625 | Djelfa |
39. | Barika (Barīka) | بريكة | 26.315 | 56.488 | 80.618 | 114.547 | Batna |
40. | Ain el Beida (ʿAyn el-Bīḍa) | عين البيضاء | 42.578 | 61.997 | 90.560 | 114.107 | Oum el Bouaghi |
41. | El Chroub (El-Khrūb) | الخروب | 14.962 | 42.261 | 65.344 | 103.995 | Costantina |
Note[cange • cange 'a sorgende]
Bibbliografije[cange • cange 'a sorgende]
- Anthony Ham et al., Algerie, Torino, EDT/Lonely Planet, 2008. ISBN 978-88-6040-187-8.
- Giampaolo Calchi Novati, Storie de ll'Algerie 'ndependente. D'a uerre de lìbberaziune ad 'u funnamendalisme islameche, Meláne, Bompiani, 1998. ISBN 978-88-452-3909-0.
- Ferhat Mehenni, Algérie: la question kabyle, Paris, Michalon, 2004. ISBN 2-84186-226-7.
- Francesco Tamburini, L'Algerie de Abdelaziz Bouteflika: 'nu reggime ed 'a soje crise, jndre "Africana", 2008, pp. 131–140.
- Francesco Tamburini, Algerie: 'u longhe cámine verse 'a conzacraziune d'u reggime ibride, jndr'à "Africa", LXV, 2010, pp. 82-103.
'Ndruche pure[cange • cange 'a sorgende]
- Cetate algerine
- Maghreb
- Cabilia
- Arabe
- Berbere
- Primavere gnore
- Uerre d'Algerie
- 5 luglie (Algerie)
- Cenzure jndr'à Algerie
- Rotte de le migrande africane jndr'ô Mediterranèe
- Mmiènzelune Russe algerine
- Italo-algerine
Otre pruggette[cange • cange 'a sorgende]
Uicchizionarie tène il lemma di dizionario «Algerie»
Uicchinotizie tène notizie di attualità sus Algerie
Uicchimedie Commons tène files multimediale sus Algerie
Wikiatlas tène 'na vôsce d'atlande su Algerie
Collegaminde fore a Uicchipèdie[cange • cange 'a sorgende]
- (FR, AR) Presidenze d'a Repubbleche.
- (FR, EN, AR) Assemblée Populaire Nationale - Site ufficiale d'u parlamènde
- (FR) Le cetate de ll'Algerie - site non ufficiale
- (FR) Préhistoire en Algérie et au Maroc (photos)
- P625 lette da Uicchidate
- P37 differende sus Uicchidate
- P38 differende sus Uicchidate
- P78 differende sus Uicchidate
- P85 differende sus Uicchidate
- P395 differende sus Uicchidate
- P474 uguale sus Uicchidate
- Collegamento interprogetto a Wikinews presente ma assente su Wikidata
- Algerie
- Pàggene ca avessera stà in Uicchipèdie
- Pàggene ca ausane le collegaminde maggece ISBN